Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2008

Με το "σεις" και με το "σας"...

Στην οικογένειά μου μεγαλώσαμε μαθαίνοντας να μιλάμε στον πληθυντικό στους μεγαλύτερους και στους ξένους, ως "ένδειξη σεβασμού". Μέχρι και σήμερα, μιλάω στον πληθυντικό όταν απευθύνομαι σε κάποιους συγγενείς μου (ακόμα και στους "κοντινούς", από άποψη συγγένειας).

Αλλά δεν μ' αρέσει... Σε όποιον με παίρνει τηλέφωνο ή μου στέλνει email για να μιλήσουμε για το babywearing μιλάω στον ενικό. Ο ενικός για μένα δεν είναι ένδειξη έλλειψης σεβασμού. Ούτε ένδειξη οικειότητας. Αντανακλά τη φιλοσοφία μου ότι όλοι οι γονείς έχουμε έναν κοινό στόχο: το καλό των παιδιών μας. Και αυτό μας κάνει, κατά κάποιο τρόπο, "συμμάχους". Όποιες κι αν είναι οι άλλες "ιδιότητές" μας, στη συζήτηση σχετικά με τα παιδιά μας, νιώθω ότι μιλάμε με την ιδότητά μας σαν "γονείς", ότι αυτό μας ενώνει.

Μιλάμε απ' το ίδιο "ύψος", γιατί δεν είμαι περισσότερο ή λιγότερο "μητέρα" για το παιδί μου απ' ό,τι είσαι εσύ για το δικό σου. Μου τηλεφωνείς, ή μου γράφεις και θέλω με όλη μου την καρδιά να σ' ακούσω και να σου μιλήσω. Να απαντήσω σε όποια ερώτηση έχεις, να σε διαβεβαιώσω ότι δεν με κουράζει να μιλάμε γι' αυτό το θέμα. Δεν μου βγαίνει να σου τα πω όλα αυτά στον πληθυντικό. Αισθάνομαι ότι αυτοαναιρούμαι.

Συνήθως, ρωτάω πρώτα: "Είμαι η Στέλλα. Να μιλάμε στον ενικό;"
Χαίρομαι γιατί σχεδόν πάντα διαπιστώνω ότι κι εσύ το προτιμάς!

Μια φορά, κάποια μητέρα στην οποία έκανα την ίδια ερώτηση μου απάντησε κοφτά: "Όχι!". Συνεχίσαμε τη συζήτησή μας στον πληθυντικό. Αφού κλείσαμε το τηλέφωνο το σκεφτόμουν. Πιθανότατα θα το σκεφτόταν κι εκείνη: "Από πού κι ως πού να μιλάμε στον ενικό; Γνωριζόμαστε κι από χτες;" Ίσως να θεώρησε ότι δεν έχω "καλούς τρόπους". Ίσως να ένιωσε ότι την προσέβαλα.

Ειλικρινά, δεν ήταν (δεν είναι ποτέ) αυτή η πρόθεσή μου. Ο πληθυντικός "ευγενείας" για μένα δεν δείχνει ευγένεια, ή καλούς τρόπους. Δείχνει απόσταση και δισταγμό (και δεν τα θέλω μεταξύ μας όταν μιλάμε για τα παιδιά μας).

Μη με παρεξηγήσεις λοιπόν αν με πάρεις τηλέφωνο και σου μιλήσω στον ενικό. Δεν το κάνω από αγένεια, το κάνω από αγάπη!

2 σχόλια:

Lili είπε...

Ο ενικός πριν να ειναι ετοιμος ο άλλος να τον χρησιμοποιήσει δειχνει μια βιασύνη μια οικειότητα που ο αλλος δεν ειναι διατεθιμενος να παραχωρήσει πριν σε γνωρίσει. (το σε δεν εννοει εσενα ειναι τροπος εκφρασης)
Δειχνει επισης μια πιθανη αναγκη η εσφαλμενη εντυπωση που έχει ο αλλος οτι ειμαστε το "ιδιο" και αυτο δεν το λεω ταξικα ή οτιδηποτε αρνητικο.
Απλα μεγαλονωντας μαθαινουμε οτι ο κοσμος ειναι γεματος λογιων λογιων ανθρωπων και επειδη το δεωσε θαρρος στο χωριατη να σ ανεβει στο κρεβατι, ισχυει πολύ σαυτην την χωρα, κρατας την απαραιτητη απόσταση μεχρι να δεις αν ο αλλος ξερει να σεβεται τα ορια σου.
Γλυτωνεις πολύ ενεργεια αν αποδειχτει ο αλλος κολλιτσιδα η κακός η απλά βλαμμενος.

δεν ειναι θεμα προσβολής, ειναι θεμα αναγνωρισης των οριων του αλλου και σεβασμου γι αυτα.Οτι τα βλεπεις βρε αδερφε, δεν εισαι 5 χρονων.
Φυσικά με τους φίλους και τους ανθρωπους που αγαπαμε δεν ισχυει τιποτα το τυπικο.
Αλλα να φτασουμε και εκει ναι;


(βλέπω εμπνευστηκες :P)

Ανώνυμος είπε...

Στέλλα συμφωνώ μαζί σου για τον ενικό και σου προτείνω να τον χρησιμοποιείς εκτός κι αν αυτός στον οποίο απευθύνεσαι δεν το αποδέχεται. Άλλωστε έχω την αίσθηση ότι αυτό - η μή αποδοχή του ενικού - θα συμβαίνει εξαιρετικά σπάνια.
Ο πληθυντικός ευγενείας δεν αποτελεί φυσικό συστατικό της γλώσσας μας. Έχει γαλλική προέλευση και μας επιβλήθηκε το 19ο αιώνα. Είναι παράδοξος γλωσσικά αφού οδηγεί σε μικτές προτάσεις ενικού-πληθυντικού (πχ. ακούγεστε αγχωμένη). Ιστορικά παντού στον κόσμο χρησιμοποιήθηκε από τους υποτιθέμενους "ανώτερους" προκειμένου να τους ξεχωρίσει από τους "κατώτερους".
Νομίζω ότι τα περί σεβασμού είναι προφάσεις. Ο άξεστος, ο εριστικός, ο μαγκάκος, ο εξυπνάκιας, ο λιγούρης, ο θρασύς μπορούν κάλλιστα να λειτουργούν με τον πληθυντικό και ταυτόχρονα να μη σε σέβονται. Ο ευθύς και ο αυθεντικός είναι αυτοί που συνήθως χρησιμοποιούν τον ενικό.