Με μωρά σε όρθια θέση (αναπνοή και σπονδυλική στήλη)

Συζητάμε συχνά τους μάρσιπους αγκαλιάς και την επίδρασή τους στη σπονδυλική στήλη των μωρών (ειδικά όταν φοράμε το μωρό μας στην όρθια θέση). Δεν είμαι γιατρός, αλλά θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω με απλά λόγια αυτά που οι γιατροί λένε γι’ αυτό το θέμα.

Όπως ξέρετε, η σπονδυλική μας στήλη (αν την κοιτάξουμε απ’ το πλάι) δεν είναι μια ίσια γραμμή, έχει καμπύλες, οι οποίες μας βοηθούν να κινούμαστε με ευελιξία και να κρατάμε την ισορροπία μας, αλλά και να αντέχουμε την πίεση που βάζουν στο σώμα μας οι καθημερινές μας δραστηριότητες, το τρέξιμο, το περπάτημα, κλπ.(*)

Οι καμπύλες αυτές όμως δεν υπάρχουν από τη γέννησή μας. Τα μωρά μας γεννιούνται με μια φυσικά καμπυλωτή πλατούλα (σε σχήμα C) και δημιουργούν τις καμπύλες της σπονδυλικής τους στήλης καθώς μεγαλώνουν και προσαρμόζουν το σώμα τους στο περιβάλλον. Όταν δυναμώνουν τους μύες στο λαιμό τους και μαθαίνουν να στηρίζουν μόνα τους το κεφαλάκι τους, δημιουργείται η λόρδωση στην αυχενική μοίρα (4 στην εικόνα). Αργότερα που τα μωρά μας μαθαίνουν να κάθονται, να μπουσουλάνε, και στη συνέχεια να στηρίζουν το βάρος τους στα πόδια τους, δημιουργείται η κύφωση στη θωρακική μοίρα (3 στην εικόνα) καθώς και η λόρδωση στην οσφυϊκή μοίρα (2 στην εικόνα).

Με άλλα λόγια η πλάτη ενός μωρού δεν είναι ίσια και δεν θα ‘πρεπε να την εξαναγκάζουμε να είναι ίσια. Ένας μάρσιπος με σκληρή και άκαμπτη ίσια «πλάτη» δεν είναι το ζητούμενο για το μωρό μας. Δε θα ήταν καλύτερο ο μάρσιπος να προσαρμόζεται στο μωρό και όχι το μωρό στο μάρσιπο;

Άλλωστε, το να παραμένει για πολλές ώρες ένα βρέφος ξαπλωμένο σε επίπεδη επιφάνεια, μπορεί να αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης πλαγιοκεφαλίας ή βραχυκεφαλίας, όπου το εύπλαστο και ευλύγιστο κεφαλάκι του μωρού παίρνει επίπεδο σχήμα, όπως ακουμπά στο κρεβάτι ή στην κούνια του μωρού.

Ωστόσο, το ίδιο «περιοριστικό» θα ήταν για την ανάπτυξη του μωρού μας το να αναγκάζεται να περνά το μεγαλύτερο μέρος της μέρας του ξαπλωμένο σε ειδικά βρεφικά μαξιλαράκια που κρατάνε το σώμα του σε καμπτική θέση, ή σε καρεκλάκια αυτοκινήτου. Μπορεί η πλάτη τους να υποστηρίζεται σωστά, όμως χωρίς την ευκαιρία να «τα βάλουν με τη βαρύτητα», τα μωρά μπορεί να δυσκολευτούν να αποκτήσουν τη μυϊκή δύναμη που χρειάζονται για να στηρίξουν το κεφάλι τους. Σύμφωνα με την International Chiropractic Pediatric Association η πολύωρη παραμονή των μωρών σε τέτοια καθισματάκια/ρηλάξ μπορεί να επηρεάσει τη σωστή ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης και τον τρόπο που δημιουργούνται οι καμπύλες που αναφέραμε πιο πάνω.

Μην παρεξηγήσετε πάντως, σε καμία περίπτωση αυτό δε σημαίνει ότι μερικές βόλτες με το καρότσι ή κάποιες ώρες στο ρηλάξ θα προκαλέσουν καταστροφή στην ανάπτυξη του μωρού μας! Η αλήθεια είναι όμως ότι τα μωρά βοηθιούνται πολύ από την αγκαλιά μας και από το να περνούν χρόνο σε όρθια στάση. Καθώς η μαμά περπατάει, σταματάει ή αλλάζει κατεύθυνση, το σώμα του μωρού δουλεύει με φυσικό τρόπο κόντρα στη βαρύτητα για να διατηρήσει τη θέση του. Η δύναμη της βαρύτητας είναι ένα θετικό στοιχείο στην ανάπτυξη του μωρού μας. Εξασκεί τους μύες του, κάνει μικρές διορθωτικές κινήσεις ισορροπίας που το βοηθούν να δυναμώσει και να μάθει να στηρίζει το κεφάλι του και να ελέγχει το σώμα του.

Σκεφτείτε τα πολύ μικρά, νεογέννητα μωράκια. Όταν ξαπλώνουμε ένα νεογέννητο βρέφος ανάσκελα, εκείνο μαζεύει τα ποδαράκια του προς την κοιλιά του, σε μια "εμβρυϊκή στάση". Είναι η στάση που τα ηρεμεί και τα βοηθάει περισσότερο, τόσο στις πεπτικές τους λειτουργίες όσο και στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματός τους (έχουν περισσότερο λίπος στην πλάτη, και τα κύτταρα που ρυθμίζουν πιο αποτελσματικά τη θερμοκρασία του σώματος είναι περισσότερο πίσω παρά μπροστά στην κοιλιά τους, γι' αυτό και τους αρέσει να είναι καλυμμένο το στομαχάκι τους).

Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και όταν παίρνουμε ένα νεογέννητο μωράκι στην αγκαλιά μας, μπροστά στο στήθος μας. Το μωρό σηκώνει τα γονατάκια του και ακουμπά την κοιλίτσα του στη δική μας. Είναι η θέση που του έρχεται φυσικά, η θέση που νιώθει ότι το προστατεύει, το κρατάει άνετο και ζεστό.


Και εδώ ξανάρχεται η ερώτηση: "Γιατί τότε ο παιδίατρός μου λέει ''όχι'' στο μάρσιπο;"

Υπάρχουν πάρα πολλοί παιδίατροι που υποστηρίζουν θερμά τους μάρσιπους αγκαλιάς και τους συνιστούν για τα μωρά μας. Υπάρχουν όμως και κάποιοι παιδίατροι που, παρόλο που υποστηρίζουν την αγκαλιά, δεν έχουν μεγάλη εμπειρία σχετικά με τους μάρσιπους. Μπορεί όταν σκέφονται «μάρσιπος» να έχουν στο μυαλό τους τους συμβατικούς μάρσιπους που γνωρίσαμε ευρέως τη δεκαετία του '80 και του '90 που δεν προσφέρουν επαρκή στήριξη κεφαλιού, που έχουν τρύπες για να βγαίνουν τα πόδια του μωρού, το οποίο σ’ εκείνους τους μάρσιπους κρέμεται απ’ τον καβάλο, με τα πόδια του να πέφτουν προς τα κάτω χωρίς καμία υποστήριξη.

Ειδικά όταν το μωρό κοιτάζει προς τα έξω (όχι προς τη μαμά ή τον μπαμπά), το κέντρο βάρους μετατοπίζεται, οι ώμοι το μωρού πιέζονται προς τα πίσω, τα μωράκια δεν έχουν αναπτυγμένο μυϊκό τόνο στην κοιλιά και έτσι η πλάτη τους στη θέση αυτή βρίσκεται σε υπερέκταση. Η καμπύλη της δηλαδή είναι η ανάποδη απ' αυτή που το μωρό μας έχει κανονικά (λόρδωση αντί για κύφωση). Όλο το βάρος του μωρού συγκρατείται από ένα στενό τμήμα μάρσιπου ανάμεσα στα πόδια του, και το μωρό είναι στην κυριολεξία κρεμασμένο.

Οι παραπάνω φωτογραφίες δείχνουν ίσως τους μάρσιπους που κάποιοι γιατροί έχουν στο μυαλό τους όταν λένε ότι δεν είναι καλοί για τα μωρά μας. Σε αντίθεση με τους μάρσιπους αγκαλιάς (slings, mei tais, wraps, pouches ή κάποια soft-structured carriers), στους συμβατικούς μάρσιπους που βρίσκουμε στα καταστήματα, συναντάμε συχνά την ανάποδη κύρτωση στην πλάτη του μωρού (υπερέκταση), τα κρεμασμένα πόδια και την αφύσικη κλίση της λεκάνης του μωρού. Παρόλο που το μωρό απολαμβάνει τα οφέλη του να είναι κοντά στη μαμά του, οι παιδίατροι που διαφωνούν με τη χρήση τέτοιων μάρσιπων έχουν δίκιο!

Όμως σ’ ένα μάρσιπο αγκαλιάς, το μωρό είναι ακριβώς όπως όταν το κρατάμε στην αγκαλιά μας, με το ύφασμα να φτάνει ως το πίσω μέρος του γονάτου υποστηρίζοντας επαρκώς τα πόδια. Αυτό βοηθάει τη σωστή τοποθέτηση της λεκάνης και της σπονδυλικής στήλης. Η θέση είναι απολύτως φυσική.


Σύμφωνα με τη Dr. Maria Blois και τις έρευνές της σε πρόωρα μωράκια που τοποθετήθηκαν σε όρθια θέση στην αγκαλιά της μαμάς τους, η αναπνοή τους ήταν καλύτερη και πιο στρωτή απ’ ό,τι τα μωράκια σε θερμοκοιτίδα, τα επεισόδια άπνοιας και βραδυκαρδίας ήταν σαφώς λιγότερα και η πρόσληψη οξυγόνου ακριβώς ίδια.
Γενικότερα όμως, σε όλα τα μωρά, η όρθια θέση στην αγκαλιά της μαμάς ή του μπαμπά έχει πολλά πλεονεκτήματα, αρέσει καλύτερα στα μωρά, τα βοηθάει με προβλήματα παλινδρόμησης αλλά και με την αίσθηση ισορροπίας τους.


Και τότε γιατί μας νοιάζει τόσο "να μην καμπουριάζει το μωρό";
Μας νοιάζει για την αναπνοή του! Φανταστείτε τον εαυτό σας σε μια πολύ κουλουριασμένη θέση, ακουμπήστε το σαγόνι σας στο στήθος σας και σκύψτε προς τα εμπρός. Θα διαπιστώσετε ότι δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε. Ειδικά στα νεογέννητα μωράκια που δεν μπορούν να στηρίξουν σωστά το κορμάκι τους, είναι σημαντικό να τα βοηθήσουμε να κρατήσουν τους αεραγωγούς ανοιχτούς, να μην πέφτει το κεφάλι τους μπροστά, να μην είναι διπλωμένα στην κοιλιά.

Διαβάστε τη σχετική ανάρτηση σχετικά με την τοποθέτηση νεογέννητων μωρών σε μάρσιπους αγκαλιάς και δείτε οπωσδήποτε (με ήχο) το παρακάτω βίντεο που δείχνει πώς πρέπει να υποστηρίζεται η πλάτη σε ένα νεογέννητο μωράκι ώστε να αναπνέει άνετα:

Να λοιπόν άλλος ένας λόγος γιατί ένας μάρσιπος αγκαλιάς πρέπει να έχει ανοιχτή ουρά και να προσαρμόζεται ελεύθερα και να ένας απ’ τους λόγους που ένα καλό ring sling είναι προτιμότερο για νεογέννητα απ’ ό,τι ένα pouch.

Μην ξεχάσετε να διαβάσετε επίσης:
Όρθια θέση για νεογέννητα μωράκια
Σωστή τοποθέτηση για άνεση και ασφάλεια
Bag slings - αποφύγετέ τα για την ασφάλεια του μωρού σας
Ανοιχτά πόδια και σωστή θέση για τα ισχία στα μωρά
Συγκρίσεις για καλύτερη επιλογή
Τι βλέπει το μωρό απ’ το καρότσι

Βρείτε επίσης περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα παραπάνω:
http://www.paidiatros.com/children/Plagiocephaly/ 
http://www.iatrikionline.gr/Ortho_51/1.pdf
http://www.sleepywrap.com/2008/11/strollers-baby-carriers-and-infant-stress/#spine-development-in-an-infant
http://greekmoms.blogspot.com/2011/01/blog-post_5213.html
Blois, M. (2005). Babywearing. Pharmasoft Publishing


(*) Η σπονδυλική στήλη έχει τέσσερα φυσιολογικά κυρτώματα. Δυο από αυτά στρέφουν το κυρτό προς τα εμπρός (αυχενική και οσφυϊκή μοίρα) και δυο στρέφουν το κυρτό προς τα πίσω (θωρακική και ιεροκοκκυγική μοίρα).